ΜΑΘΑΙΝΕΙΣ ΝΑ ΖΕΙΣ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΩΡΙΜΑΖΕΙΣ, ΕΠΙΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΕΙΣ: μαθαίνεις στον άλλο και προπάντων στον ίδιο τον εαυτό σου. Το να απευθύνεσαι σε κάποιον για να του πεις «θα σου μάθω να ζεις», σημαίνει, ενίοτε σε απειλητικό τόνο, θα σε διαπλάσω και δη θα σε στρώσω.
ΕΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ, ΚΑΙ Η ΑΜΦΙΛΟΓΙΑ ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ ΕΧΕΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΜΕΝΑ, αυτός ο αναστεναγμός ανοίγεται επίσης σε μια δυσκολότερη ερωτητική: το ζην, αυτό το πράγμα μπορείς να το μάθεις στον εαυτό σου, μπορείς να το διδάξεις στον εαυτό σου;
Μπορεί κανείς να μάθει, με την πειθαρχία ή με τη μαθητεία, με την εμπειρία ή τον πειραματισμό, να αποδεχθεί, ή, καλύτερα, να επιβεβαιώσει τη ζωή; (…)
ΕΝ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΩ, ΛΟΙΠΟΝ, ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΩ, ΕΓΩ, ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΕΣ ΣΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΣΑΣ: όχι, ποτέ δεν έμαθα-να-ζω. Καθόλου, εν τοιαύτη περιπτώσει! Μαθαίνεις να ζεις, αυτό θα έπρεπε να σημαίνει ότι μαθαίνεις να πεθάνεις, να λαμβάνεις υπόψιν, για να την αποδεχθείς, την απόλυτη θνητότητα (χωρίς σωτηρία, ούτε ανάσταση, ούτε λύτρωση -ούτε για τον εαυτό σου ούτε για τον άλλον).
Από τον Πλάτωνα και εφεξής πρόκειται για το παλαιό φιλοσοφικό ερώτημα: φιλοσοφείς σημαίνει μαθαίνεις να πεθάνεις. [...] ΔΕΝ ΕΧΩ ΜΑΘΕΙ ΝΑ ΤΟΝ ΑΠΟΔΕΧΟΜΑΙ, ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ. Είμαστε όλοι επιζώντες με αναστολή [...] Ωστόσο, παραμένω ανεπίδεκτος διαπαιδαγωγήσεως όσον αφορά τη σοφία τού να ξέρεις-να-πεθάνεις ή, αν προτιμάτε, να ξέρεις-να-ζεις. Ως τώρα, τίποτα δεν έχω μάθει ή επιτύχει σχετικά με αυτό το θέμα.
Ο ΧΡΟΝΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΟΛΗΣ ΣΥΡΡΙΚΝΩΝΕΤΑΙ ΜΕ ΕΠΙΤΑΧΥΝΟΜΕΝΟ ΡΥΘΜΟ, όχι μόνο γιατί είμαι, μαζί με άλλους, κληρονόμος τόσων πραγμάτων, καλών ή τρομερών: καθώς οι περισσότεροι από τους στοχαστές με τους οποίους συνδεόμουν είναι νεκροί, όλο και πιο συχνά με αποκαλούν επιζώντα: ο τελευταίος, ο έσχατος εκπρόσωπος μιας «γενιάς», χονδρικά της δεκαετίας του 1960 -αυτό το γεγονός, χωρίς να είναι επακριβώς αληθινό, δε μου εμπνέει μόνο ενστάσεις αλλά και αισθήματα μιας κάπως μελαγχολικής εξέγερσης.
ΚΑΘΩΣ, ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΑ, ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ -το είπαμε- έχουν γίνει πιεστικά, το ερώτημα της επιβίωσης ή της αναστολής, που πάντοτε με κατέτρεχε, κυριολεκτικά, σε κάθε στιγμή της ζωής μου, συγκεκριμένα και ακατάπαυστα, σήμερα αποκτά διαφορετική χροιά. Πάντοτε ενδιαφερόμουν για τη θεματική της επιβίωσης, το νόημα της οποίας δεν προστίθεται στο ζην και στο θνήσκειν.
Η ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΕΙΝΑΙ ΑΡΧΕΓΟΝΗ: η ζωή είναι επιβίωση. Επιβιώνεις με την τρέχουσα σημασία θέλει να πει ότι συνεχίζεις να ζεις, αλλά επίσης ότι ζεις μετά το θάνατο.
Ζακ Ντεριντά (15 Ιουλίου 1930-8 Οκτωβρίου 2004): Γάλλος φιλόσοφος. γεννημένος στην Αλγερία, γνωστός και ως θεμελιωτής της Αποδόμησης. Το εργώδες και λεπτομερειακό έργο του είχε μια βαθιά επίδραση στη λογοτεχνική θεωρία και τη φιλοσοφία. Το πιο γνωστό του έργο είναι το Περί Γραμματολογίας.
