Το υπόγειο-Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι
-Στις αναμνήσεις κάθε ανθρώπου υπάρχουν πράγματα που δεν ταεμπιστεύεται σ΄όλο τον κόσμο, αλλά μόνο στους φίλους του. Υπάρχουν άλλα που δεν τα εμπιστεύεται στους φίλους του, τα λέει μονάχα στον εαυτό του, κι αυτό στα κρυφά. Και τέλος, υπάρχουν κι εκείνα που ο άνθρωποςφοβάται να τα ομολογήσει και στον ίδιο του τον εαυτό και τέτοια λογής πράγματα μαζεύονται πολλά σε κάθε καθωσπρέπει άνθρωπο.
-… τους έδειχνα μεμιάς τα δόντια κι ένιωθα ανείπωτη ευχαρίστηση, όσο λίγη και να’ ταν η στεναχώρια που προξενούσα στον άλλον, όπως συνέβαινε τις περισσότερες φορές. Συνήθως ήταν άνθρωποι δειλοί, είχαν την ανάγκη μου.
-…μα ο παραμικρός γλυκός λόγος, ένα φλιτζάνι τσάι, αρκούσαν να με ησυχάσουν.
-…ένας έξυπνος άνθρωπος δεν κατορθώνει ποτέ να πετύχει στον προορισμό του, μόνο ένας ηλίθιος το καταφέρνει.
-…γιατί ο άνθρωπος της δράσης είναι γενικά ένα περιορισμένο πνεύμα.
-Ποιός θα μπορούσε να ζήσει παραπάνω από σαράντα χρόνια; ….οι ηλίθιοι και οι παλιάνθρωποι.
-…το να σκέφτεσαι υπερβολικά πολύ, είναι αρρώστια, πραγματικήαρρώστια.
-…όχι μόνο η υπερβολική πνευματική δραστηριότητα αλλά κάθε είδους πνευματική δραστηριότητα είναι αρρώστια.
-…μοιάζει να είναι παρηγοριά για τον τιποτένιο άνθρωπο το να έχει πλήρηεπίγνωση της εξαχρείωσής του.
-Είναι αναμφισβήτητο ότι η απελπισία μας προσφέρει τις πιο δυνατές ηδονές.
-Όταν μας αδράχνει ο πόθος της εκδίκησης , όλα τ΄άλλα αισθήματα που υπάρχουν μέσα μας εκμηδενίζονται.
-…τον ακούν με αηδία, δεν πιστεύουν στην ειλικρίνεια των παραπόνων του και λέει μέσα τους ότι απλούστατα , θα μπορούσε να βογκάει χωρίς ψεύτικα ξεφωνητά αλλά κάνει αυτή τη θεατρική επίδειξη από μοχθηρία…Λοιπόν , ακριβώς στα ξεφωνητά και στη δειλία του κρύβεται η απόλαυση. «Σας τυραννώ» λέει μέσα του «σας σπαράζω την καρδιά δεν αφήνω να κοιμηθεί κανείς μέσα στο σπίτι».
-Πόσες φορές δε μου ΄τυχε να προσβληθώ χωρίς λόγο, μόνο από ευχαρίστηση. Ήξερα καλά πως δεν υπήρχε καμία αφορμή για να θυμώσω, μα θύμωνα σαν να υπήρχε , και καταντούσα να παραδεχτώ ότι ήμουν στα αλήθεια προσβλημένος.
-Γιατί για να δράσει κανείς , πρέπει , προπαντός να είναι απόλυτα ήσυχος, να μην του μένει καμία αμφιβολία.
-…ο άνθρωπος εκδικείται , γιατί πιστεύει πως η εκδίκηση είναι δικαιοσύνη, και νατος , ηρεμεί τόσο , που τον βλέπεις και εκδικείται ψύχραιμα και με επιτυχία , βέβαιος ότι εκτελεί μια πράξη τίμια και δίκαιη. Εγώ όμως δεν βλέπω εδώ ούτε δικαιοσύνη, ούτε τιμιότητα, δηλαδή όταν εκδικούμαι το κάνω μόνο από κακία.
-…ο μόνος και σωστός προορισμός του έξυπνου ανθρώπου είναι η φλυαρία, αυτό είναι : να χάνει τον καιρό του σε ανόητες συζητήσεις.
–Ο πολιτισμός αναπτύσσει στον άνθρωπο μονάχα μια πολύπλευρη ευαισθησία απέναντι στα συναισθήματα, και τίποτ΄άλλο. Και μέσα απ΄αυτή την πολυμορφία του , ποιος ξέρει αν δε θα καταντήσει μια μέρα να βρίσκει ευχαρίστηση ακόμη και στην αιματοχυσία.
-…σε κάθε εποχή και σε κάθε τόπο , πάντα άρεσε στον άνθρωπο να κινείται και να δρα σύμφωνα με την θέλησή του και όχι όπως τον προστάζει η λογική ή το συμφέρον του.
-Ο άνθρωπος μόνο ένα πράγμα έχει ανάγκη να είναι η θέλησή του εντελώς ανεξάρτητη, όσο και αν του στοιχίζει αυτή του η ανεξαρτησία, όσες και αν είναι οι κακές συνέπειες που συνεπάγονται.
-Η πιο παράξενη ιδιοτροπία …κρύβει μέσα της ότι μας είναι πιο αγαπητό και πιο σπουδαίο : την προσωπικότητα και την ατομικότητά μας.
-Νομίζω, μάλιστα, ότι ο καλύτερος ορισμός του ανθρώπου είναι ο ακόλουθος:ον δίποδο και αχάριστο. Μα αυτό δεν είναι όλο; Δεν είναι αυτό το μεγαλύτερό του ελάττωμα;
-Εκμηδενίστε τις επιθυμίες μου, σβήστε το ιδανικό μου, δείξτε μου κάτι καλύτερο και θα σας ακολουθήσω.
-…μολονότι είμαστε ικανοί να μείνουμε σαράντα χρόνια στην τρύπα μας χωρίς να πούμε λέξη, ωστόσο όταν βγούμε στο φως της μέρας μιλάμε ακατάπαυστα.
-Λένε πως με την εργασία ο άνθρωπος γίνεται καλός και τίμιος, του δίνεται τουλάχιστον η ευκαιρία.
-Καμαρώνεται πως είστε ευσυνείδητοι αλλά τρικλίζετε, γιατί μολονότι η εξυπνάδα σας δουλεύει , η καρδιά σας είναι μαραμένη από την διαστροφή των αισθήσεων. Και χωρίς αγνή καρδιά δεν μπορεί να υπάρξει τέλεια και δίκαιη συνείδηση.
–Δώστε του πλούτη, ανοίξτε τον στην ευτυχία- ενισχύστε τον όσο θέλετε χρηματικά για να μην κάνει τίποτε άλλο παρά να κοιμάται, να τρώει γλυκίσματα και να προλέγει το σταματημό της παγκόσμιας ιστορίας, και τότε ακόμη ο άνθρωπος, από αχαριστία και μοχθηρία, θα κάνει ατιμίες.
-Αχ, κύριοι , ποια θέληση λοιπόν θα έχω όταν τα πάντα θα είναι έναςπίνακας μονάχα αριθμητική και «δύο και δύο κάνουν τέσσερα»; Είτε λοιπόν το θέλω είτε όχι «δύο και δύο κάνουν τέσσερα» Είναι θέληση αυτό;
-…θέλετε να κάνετε τον άνθρωπο να πετάξει από πάνω του τις παλιές του συνήθειες και θέλετε να διορθώσετε τη θέλησή του σύμφωνα με τις απαιτήσεις της επιστήμης και της λογικής.
-…ο άνθρωπος είναι ένα ζώο , κατ΄εξοχήν δημιουργικό.
-…ολέθρια τεμπελιά που, καθώς ξέρουμε είναι μητέρα της διαφθοράς.
-…ίσως ο σκοπός στον οποίο τείνει η ανθρωπότητα να είναι δηλαδή μόνο το ακατάπαυστο παίξιμο, ενδιαφέρεται μόνο για την ίδια τη ζωή, και όχι για το σκοπό της που δεν είναι άλλος βέβαια παρά το «δύο και δύο κάνουν τέσσερα», δηλαδή ένας τύπος. Μα το δύο και δύο κάνουν τέσσερα δεν είναι πια η ζωή , κύριοι, είναι η αρχή του θανάτου.
-…ε λοιπόν και το δύο και δύο κάνουν πέντε, είναι καμιά φορά πιο χαριτωμένο.
-...η συνείδηση είναι για τον άνθρωπο το πιο μεγάλο δυστύχημα.
-Η αγάπη των πρώτων χρόνων του γάμου θα περάσει, είναι αλήθεια, μα θα αντικατασταθεί από κάποια άλλη που αξίζει περισσότερο . Οι ψυχές τότε θα σμίξουν όλα τα συμφέροντά τους θα είναι κοινά, δεν θα κρύβει τίποτε ο ένας από τον άλλο . Έπειτα έρχονται τα παιδιά και κάθε στιγμή τους όσο πικρή και αν είναι, θα τους φαίνεται γλυκιά. Πρέπει να αγαπάμε μόνο, και να έχουμε θάρρος . Κάθε εργασία γίνεται τότε με καλή καρδιά , κι αν στερηθείς και το ψωμί ακόμη για χάρη των παιδιών σου , πάλι θα είσαι ευτυχισμένος. Γιατί θα σ΄αγαπήσουν γι΄αυτή σου την θυσία, για τον ίδιο σου τον εαυτό εργάζεσαι, τα παιδιά μεγαλώνουν και νιώθεις ότι τους γίνεσαι παράδειγμα και στήριγμα, ακόμη και αφού πεθάνεις σ΄όλη τους τη ζωή θα διατηρήσουν μέσα τους τα αισθήματά σου, τις ιδέες σου, έτσι όπως τους τα μετέδωσες, και θα είναι όπως η εικόνα σου όμοια μ΄εσένα.
-…η αγάπη είναι η ανάσταση της γυναίκας, η αναγέννηση η σωτηρία, αδιάφορο από ποιό χαμό και πως δεν μπορεί να ολοκληρωθεί αλλιώτικα.
-τί είναι προτιμότερο; Η μέτρια ευτυχία ή ο υψηλός πόνος;
-…θα υποφέραμε περισσότερο αν οι τρελοί μας πόθοι πραγματοποιούνταν. Σταθείτε , προσπαθήστε , για παράδειγμα να μας δώσετε περισσότερη ανεξαρτησία ; βγάλτε από τη μέση τα εμπόδια , μεγαλώστε τον κύκλο της δράσης σας , χαλαρώστε την κηδεμονία , ε λοιπόν ναι, σας το διαβεβαιώνω, εμείς όλοι… θα ξαναζητήσουμε αμέσως την κηδεμονία.
–Είμαστε πεθαμένοι μόλις γεννηθούμε και χρόνια και χρόνια μας γεννούν πατέρες που δεν είναι ζωντανοί μια κατάσταση που μας ευχαριστεί όλο και πιο πολύ.
-…ήμουν δειλός και δουλικός, ακριβώς γιατί ήμουν μορφωμένος.
-Μόνο οι γάιδαροι κι όσοι τους μοιάζουν κάνουν τους γενναίους, κι αυτό ως ένα σημείο.
-…πρέπει να είναι κανείς καλοντυμένος. Αυτό έχει , κάποια δύναμη επιβολής, κι είναι σαν να σε φέρνει στο ίδιο επίπεδο με τον αντίπαλό σου στα μάτια της υψηλής κοινωνίας.
-Οι συμμαθητές μου με υποδέχτηκαν με σαρκασμούς μοχθηρούς κι ανελέητους, γιατί δεν έμοιαζα με κανένα τους.
-Μα μόλις παραδόθηκε ολότελα σ΄εμένα, τον αντιπάθησα αμέσως και τον περιφρονούσα σαν να μην τον είχα χρειαστεί για τίποτ΄άλλο , παρά για να πετύχω αυτή τη νίκη, να τον υποτάξω.
-Στο πρόσωπό της υπήρχε κάτι το αθώο και καλό, σοβαρό, τόσο, που σ’ έκανε να παραξενεύεσαι.
-Άξαφνα, είδα καθαρά τί πράγμα ανόητο και σιχαμερό ήταν η κραιπάλη που αρχίζει πρόστυχα, χωρίς την αγάπη και την ντροπή που στεφανώνουν τον αληθινό έρωτα.
-Κι όταν αγαπά κανείς μπορεί να ζήσει και χωρίς την ευτυχία. Η ζωή και δυστυχία ακόμα είναι όμορφη , είναι ευχάριστο να ζει κανείς , αδιάφορο το πώς.
-…ο άντρας δεν μπορεί να χρησιμεύει για υπόδειγμα στη γυναίκα.
– Όσο άσχημα και να περνά κανείς στην οικογένειά του -είναι πάντα ο πατέρας και η μητέρα μας, δεν είναι εχθρός μας ούτε ξένος. Ακόμη και αν σου δείχνουν αγάπη μια φορά το χρόνο , ξέρεις ωστόσο ότι βρίσκεσαι σπίτι σου.
-…πρέπει να μάθουμε πρώτα να ζούμε οι ίδιοι, κι έπειτα να κατηγορούμε τους άλλους.
