Διάσημοι συγγραφείς, πολιτικοί και όχι μόνο, έχουν αφήσει πίσω τους τα ομορφότερα ερωτικά γράμματα που γράφτηκαν ποτέ στην ιστορία. Οι Σκέψεις αναζήτησαν τα αγαπημένα τους αποσπάσματα για να σας βάλουν στην ατμόσφαιρα της πανέμορφης γιορτής του Έρωτα.
Βολταίρος Χάγη, 1713 Είμαι αιχμάλωτος στο όνομα του βασιλέως· Μπορούν να μου αφαιρέσουν την ζωή, αλλά όχι την αγάπη που νιώθω για σένα. Ακριβώς, αγαπητή μου κυρία (ερωμένη) , απόψε θα σε δω, ακόμα και αν έπρεπε να πάρω τεράστιο ρίσκο για να καταφέρω.
Για όνομα του Θεού, μην μου μιλάς με τόσο αποθαρρυντικούς όρους καθώς γράφεις, πρέπει να ζήσεις και να προσέχεις, να προσέχεις την μητέρα σου σαν τον χειρότερο εχθρό σου. Μα τι είπα; Να προσέχεις του πάντες· μην εμπιστεύεσαι κανέναν· να διατηρείς τον εαυτό σου σε εγρήγορση, μέχρι να είναι ορατό το φεγγάρι· θα φύγω από το ξενοδοχείο κρυφά, θα πάρω μία άμαξα ή μια μόνιππη άμαξα, και θα φύγουμε σαν τον άνεμο για το Sheveningen· θα πάρω μαζί μου χαρτί και μελάνι· θα γράφουμε τα γράμματά μας. Αν με αγαπάς, καθησύχασε τον εαυτό σου· και μάζεψε όλη την δύναμη και την ύπαρξη του μυαλού σου προς βοήθειά σου· μην επιτρέψεις στην μητέρα σου να παρατηρήσει οτιδήποτε, προσπάθησε να έχεις τις εικόνες σου, και να είσαι σίγουρη ότι η απειλή των χειρότερων βασανιστηρίων δεν θα με αποτρέψουν από το να σε υπηρετώ. Όχι, τίποτα δεν έχει την δύναμη να με χωρίσει από σένα· η αγάπη μας είναι βασισμένη στην αρετή και θα διαρκέσει όσο ζούμε.
Αντίο. Δεν υπάρχει τίποτα που δεν θα αψηφήσω για το δικό σου καλό· αξίζεις πολύ περισσότερα από αυτό. Αντίο, αγαπητή μου καρδιά! Arout (Voltaire) Ο Βολταίρος ήταν μία από τις σημαντικότερες πνευματικές μορφές του 17ου -18ου αιώνα. Βασικό χαρακτηριστικό αυτής της σπουδαίας προσωπικότητας ήταν η διαλλακτικότητα, η υπεροχή της ευγένειας του πνεύματος και η αβρότητα, όπως διαφαίνεται από πολλά έργα του· κάτι που μπορούμε να παρατηρήσουμε και στο γράμμα αγάπης που στέλνει προς την αγαπημένη του. Στο γράμμα, είναι ιδιαίτερα εμφανές το σημείο όπου αναφέρει πως η αγάπη τους είναι βασισμένη στην “αρετή”. Λίγες είναι οι σχέσεις που διακατέχονται από αγνά αισθήματα ανιδιοτέλειας, και στην περίπτωση του Βολταίρου, μπορούμε να αντιληφθούμε ότι είχε μία τέτοια σχέση-δεσμό.
Επίσης, το γεγονός ότι συνέχεια τονίζει στην αγαπημένη του πόσο σημαντική είναι για αυτόν, καθώς και τι θυσίες είναι διατεθειμένος να κάνει για αυτήν, δείχνει πόσο δυνατή είναι η αγάπη που νιώθει ο Βολταίρος για εκείνη. Με λίγα λόγια, η αγάπη του Βολταίρου ήταν αγνή, μοναδική, ανιδιοτελής. Ήταν αγάπη αυτοθυσίας! Ας μην ξεχνάμε ότι είναι ανέφικτο να μιλάμε για αληθινή – ειλικρινή αγάπη αν δεν αναφερόμαστε στα στοιχεία που προαναφέρθηκαν.
Winston Churchill
Aγαπημένη μου Clemmie, … Μου έγραψες μερικές λέξεις πολύ αγαπητές σ’ εμένα, για το ότι έχω εμπλουτίσει τη ζωή σου. Δεν μπορώ να σου πω τι ευχαρίστηση μου έδωσε αυτό, γιατί εγώ πάντα αισθάνομαι τόσο συντριπτικά στο χρέος σου, εάν μπορεί να υπάρξει λογαριασμός στην αγάπη … Τι ήταν για μένα να ζήσω όλα αυτά τα χρόνια μέσα στην καρδιά και συντροφικότητά σου, δεν μπορούν να μεταφέρουν οι φράσεις. Η ώρα περνάει γρήγορα, αλλά δεν είναι ευχάριστο να βλέπεις πόσο μεγάλος και αυξανόμενος είναι ο θησαυρός που έχουμε συγκεντρώσει μαζί, ανάμεσα στις καταιγίδες και τις πιέσεις τόσων πολυτάραχων και, σε εκατομμύρια, τραγικών και τρομερών χρόνων; …
Victor Hugo
«Σας αγαπώ, φτωχέ μου άγγελε, το ξέρετε πολύ καλά και παρόλο αυτό, θέλετε να σας το γράψω. Έχετε δίκιο. Πρέπει ν’ αγαπιόμαστε και μετά πρέπει να το λέμε ο ένας στον άλλο και πρέπει να το γράφουμε και μετά χρειάζεται αυτό το φιλί, στο στόμα, στα μάτια και παντού… Έτσι, αγαπημένη μου, όταν είμαι λυπημένος, σας σκέφτομαι με τον ίδιο τρόπο που τον χειμώνα σκεφτόμαστε τον ήλιο και όταν είμαι χαρούμενος, σας σκέφτομαι με τον ίδιο τρόπο που στον ήλιο σκεφτόμαστε τη σκιά. Βλέπετε, σας αγαπώ με όλη μου τη ψυχή. Μοιάζετε μ’ ένα παιδί και έχετε τη σοβαρή όψη μιας μητέρας, έτσι μαζί με αυτά τα δυο, σας αγκαλιάζω και σας αγαπώ»…
Oscar Wilde Δεν είμαστε εραστές λόγω του έρωτα που κάνουμε, αλλά για την αγάπη που έχουμε. Δεν είμαστε φίλοι, λόγω των γέλιων που ξοδεύουμε, αλλά για τα δάκρυα που μαζεύουμε. Δεν θέλω να είμαι κοντά σου για τις σκέψεις που μοιραζόμαστε, αλλά για τις λέξεις που δε χρειάζεται ποτέ να πούμε. Δε θα μου λείψεις ποτέ για όσα κάνουμε, αλλά γι’ αυτό που είμαστε μαζί.
Mark Twain
“Livy αγάπη μου, είμαι ευγνώμων – ευγνωμων-έστερος όσο ποτέ – που γεννήθηκες, & που η αγάπη σου είναι δική μου & που οι δύο ζωές πλέχτηκαν και συγχωνεύτηκαν μαζί!”
Ναπολέων
Αγαπημένη μου γυναίκα ! Δεν ξέρω τι επιφυλάσσει η μοίρα για εμένα, αλλά αν με κρατήσει κι άλλο μακριά σου, δεν θα μπορώ να το αντέξω! Το θάρρος μου δεν είναι αρκετό για αυτό. Κάποτε ήμουν περήφανος για το θάρρος μου και μερικές φορές σκεφτόμουν τα δεινά που μπορεί να μου επιφυλάσσει η μοίρα και λογιζόμουν τις χειρότερες φρίκες χωρίς να νιώσω κάποιο συναίσθημα. Αλλά σήμερα, η σκέψη ότι η Ιωσηφίνα μου μπορεί να έχει κάποιο πρόβλημα, ότι μπορεί να είναι άρρωστη ή το πιο σκληρό από όλα, η απαίσια σκέψη ότι μπορεί να με αγαπάει λιγότερο, μαραίνει την ψυχή μου, σταματάει το αίμα μου και με κάνει δυστυχισμένο, λυπημένο χωρίς καν να έχω το κουράγιο για μίσος και απόγνωση. O απόλυτος έρωτας που ένιωθε ο Ναπολέοντας για την Ιωσηφίνα έμεινε στην ιστορία και όχι άδικα. Ήταν έντονος, καταστροφικός και απόλυτα αγνός. Ο Ναπολέων εξέφρασε με τρόπο ποιητικό και αφοπλιστικά ειλικρινή, τα πιο βαθιά συναισθήματα που έτρεφε για αυτή τη γυναίκα και σύζυγό του στις ερωτικές επιστολές που της έστελνε όσο ζούσε αναγκαστικά μακριά της, στο μέτωπο της Ιταλίας κατά τα τέλη του 18ου αιώνα. Από την άλλη πλευρά, η Ιωσηφίνα εκείνον τον καιρό δεν ήταν ερωτευμένη μαζί του, ενώ παράλληλα ερωτοτροπούσε με άλλους άντρες. Το νέο δεν άργησε να φτάσει στα αυτιά του Ναπολέοντα, ο οποίος πληγώθηκε βαθιά. Η αγάπη που έτρεφε για εκείνη, δεν του άφησε περιθώρια να τη μισήσει για ό,τι του είχε κάνει, ωστόσο οι δυο τους χώρισαν. Τα συναισθήματά του αυτά δεν έσβησαν ποτέ, ενώ ο έρωτας της Ιωσηφίνας για εκείνον ήρθε μετά τον χωρισμό τους.
Johnny Cash
To 1994 o Johnny Cash έγραψε ίσως την πιο όμορφη ερωτική επιστολή στην τότε 65χρονη σύζυγό του June Carter. Το συγκινητικό γράμμα προς την πολυαγαπημένη του σύζυγο ψηφίστηκε ως το καλύτερο ερωτικό γράμμα όλων των εποχών. Γεράσαμε και συνηθίσαμε ο ένας τον άλλον. Αλλά σκεφτόμαστε το ίδιο. Διαβάζουμε ο ένας το μυαλό του άλλου. Ξέρουμε τι θέλει ο άλλος, χωρίς καν να τον ρωτήσουμε. Καμιά φορά, εκνευρίζουμε ο ένας τον άλλον, αλλά λιγάκι. Ίσως κάποιες φορές, θεωρούμε δεδομένο ο ένας τον άλλον. Αλλά μια στο τόσο, όπως σήμερα, το αναλογίζομαι όλο αυτό, και συνειδητοποιώ, πόσο τυχερός είμαι που μοιράζομαι τη ζωή μου με την σπουδαιότερη γυναίκα που συνάντησα ποτέ. Ακόμα με γοητεύεις και με εμπνέεις. Με επηρεάζεις ώστε να γίνομαι καλύτερος. Είσαι το αντικείμενο της επιθυμίας μου. Ο νούμερο ένα επίγειος λόγος για την ύπαρξη μου. Σ΄αγαπώ πάρα πολύ!
Lord Byron Βαδίζει μες στην ομορφιά, όπως η νύχτα στον ανέφελο ουρανό που φωτίζεται από τα άστρα στο βλέμμα και στην μορφή της φοράει ό,τι πιο υπέροχο, λαμπερό και σκοτεινό διυλισμένο στο απαλό φως, που ο παράδεισος δεν επιτρέπει στην αυθάδικη την ημέρα. Σε αυτό εδώ το μάγουλο, πάνω από αυτό το φρύδι ήρεμα κι απαλά, αλλά τόσο εκφραστικά, τα χαμόγελα που νικούν, τα χρώματα που αστράφτουν που εξιστορούν ημέρες με τόση καλοσύνη τον νου που βρίσκεται σε ηρεμία με όλα αυτά μια καρδιά με τόσο αθώα αγάπη… (She Walks In Beauty) Λοιπόν δεν θα γυρίσουμε άλλο πια Μέσα στο βράδυ τόσο αργά, Κι ας κρύβει τέτοια αγάπη η καρδιά, Κι ας λάμπει το φεγγάρι δυνατά. Γιατί το ξίφος φθείρει το θηκάρι Και η ψυχή το στήθος το κουράζει Έτσι ανάσα η καρδιά πρέπει να πάρει Η αγάπη να σταθεί να ξαποστάσει Αν και γι ’ αγάπη ήταν πλασμένη η νυχτιά Αν και η μέρα πάντα έρχεται στη θέση του βραδιού Εμείς δεν θα γυρίσουμε άλλο πια Κάτω απ’ το φως του φεγγαριού. (Λοιπόν δεν θα γυρίσουμε άλλο πια)
Μαρία Πολυδούρη Για τον λυρικότατο έρωτα των δυο ποιητών του μεσοπολέμου μπορούν να γραφτούν πολλά, αλλά οι αναλύσεις και τα λόγια ωχριούν μπροστά στην αυθεντική αποτύπωση της νοηματοδότησης της ύπαρξης μέσω του άλλου, όπως μας δίνεται στην επιστολή της Μαρίας Πολυδούρη στο Κώστα Καρυωτάκη: «Τίποτε δεν έχει ενδιαφέρον για μένα που δεν είναι από σένα, που δεν μιλεί για σένα, Τάκη. Ετοιμαζόμουν για να βγω έξω, στον καθρέφτη δε βλέπω το δικό μου, βλέπω το δικό σου πρόσωπο· κατεβαίνω τη σκάλα, στέκω, μου φαίνεται πως σε βλέπω να ανεβαίνεις· στο δρόμο συναντώ έναν γνωστό μου, με σταματά και μου μιλεί, γελώ, και σε μια στιγμή που τον κοιτάζω φεύγει το κεφάλι του, και το δικό σου πηγαίνει στη θέση του… Γελάς; Τα ψηλά δέντρα, ο ουρανός, η θάλασσα, μόλις φθάνουν να χωρέσουν την εικόνα σου· όταν τρώω, βρίσκω ευκαιρία να καταπιώ και λίγα δάκρυά μου. Τάκη, με θυμάσαι καμιά φορά; Πες μου, πονείς λίγο στη σκέψη ότι η αγάπη μου σε σένα είναι μεγάλη σαν ένας μεγάλος πόνος; Γιατί όχι; Πώς μπορεί; Η ψυχή η δική σου, που είναι όμοια πονεμένη με τη δική μου, πώς δε θα μ’ένιωθε; δε θα συμπονούσε;»
Mozart
Ενθουσιάζομαι σαν παιδί όταν σκέφτομαι ότι θα είμαι και πάλι μαζί σου – Εάν οι άνθρωποι μπορούσαν να δουν μέσα στην καρδιά μου, θα πρέπει σχεδόν να αισθάνομαι ντροπή. Τα πάντα είναι κρύα για μένα – παγωμένα. – Αν ήσουν εδώ μαζί μου, ίσως να έβρισκα την ευγένεια που μου δείχνουν οι άνθρωποι πιο ευχάριστη, – αλλά όπως είναι, είναι όλα τόσο άδεια – αντίο – αγαπητή μου – είμαι για Πάντα Ο Μότσαρτ σου που σε αγαπά με ολόκληρη την ψυχή του. ΥΓ – Ενώ έγραφα την τελευταία σελίδα, το ένα δάκρυ μετά το άλλο έπεφτε πάνω στο χαρτί. Αλλά πρέπει να ευθυμήσω- πιάσε- Ένας εκπληκτικός αριθμός φιλιών πετούν γύρω σου – Διάολε! – Βλέπω ένα ολόκληρο πλήθος από αυτά. Χα! Χα!… Μόλις έπιασα τρία – Είναι νόστιμα… Σε φιλώ εκατομμύρια φορές.
Virginia Wolf Κοίτα εδώ Vita – ξεπέρασε τον εαυτό σου, και εμείς θα πάμε στο Hampton Court και θα δειπνήσουμε στο ποτάμι μαζί και α περπατήσουμε στον κήπο στο φως του φεγγαριού και θα έρθουμε στο σπίτι αργά το βράδυ με ένα μπουκάλι κρασί και θα μεθύσουμε, και εγώ θα σου πω όλα τα πράγματα που έχω στο μυαλό μου, εκατομμύρια, μυριάδες – Δεν θα αναδεύονται με τη μέρα, μόνο με τις σκοτεινές όχθες του ποταμού. Σκέψου το. Ξεπέρασε τον εαυτό σου, λέω, και έλα. Αν με φτιάξεις, θα σε φτιάξω.
Μπετόβεν Προς κάποια Αθάνατη αγαπημένη, “Αν και είμαι ακόμα στο κρεβάτι, οι σκέψεις μου τρέχουν σε σένα, Αθάνατη Αγαπημένη. Να είσαι ήρεμη, να μ’ αγαπάς, σήμερα, χθες -πόσα δάκρυα λαχτάρας για εσένα, εσένα, εσένα, ζωή μου, τα πάντα μου. Ω, μην πάψεις να μ’ αγαπάς -ποτέ να μην αμφισβητήσεις την πιστή καρδιά του αγαπημένου σου. Πάντα δικός σου. Πάντα δική μου. Πάντα εμείς. ….. Αγγελέ μου, Όλα μου, Εαυτέ μου Μόνο με θυσίες μπορεί η Αγάπη να νικήσει , ισως με το να μην απαιτούμε τα Πάντα. Μπορείς να αλλάξεις αυτό, δηλαδή ότι εσύ δεν είσαι ολότελα δική μου και εγώ δεν είμαι ολότελα δικός σου; …… Μπορώ να ζήσω μόνο μαζί σου αλλιώς καθόλου. Ηρέμησε ζωή μου. ….. Η καρδιά μου είναι πλημμυρισμένη με τόσα που θέλω να σου πω… έρχονται στιγμές που βρίσκω ότι τα λόγια δεν είναι και τίποτα σπουδαίο. Φως μου… μείνε ο αληθινός και μοναδικός μου θησαυρός, τα πάντα μου, όπως εγώ για σένα. Ό,τι άλλο μας πρέπει θα μας το στείλουν οι θεοί. …… Μόνο αν αναλογιστούμε ήρεμα την ύπαρξη μας θα επιτύχουμε το στόχο μας να ζήσουμε μαζί… Συνέχισε να μ’αγαπάς. Μην παρεξηγήσεις την πιστή καρδιά του αγαπημένου σου.’’ Ο πιστός σου Λούντβιχ Οι νότες και όχι τα λόγια ήταν το δυνατό σημείο του Μπετόβεν, ο οποίος ωστόσο το 1812 έγραφε για την “Αθάνατη αγαπημένη”… Ποια, όμως, ήταν στ΄αλήθεια η «Αθάνατη Αγαπημένη;» Τι είδους συναισθηματικός γρίφος, άλυτος ακόμη, βασάνιζε τον Μπετόβεν; «Αθάνατη αγαπημένη» είναι το όνομα που έδωσε ο συνθέτης σε μια ανώνυμη γυναίκα, στην οποία απευθύνεται, σε τρεις πολυσυζητημένες ερωτικές επιστολές του. οι επιστολές ανακαλύφθηκαν, μετά τον θάνατο του Μπετόβεν το 1827, ανάμεσα στα ιδιωτικά του έγγραφα, γεγονός που μαρτυρά ότι, είτε δεν στάλθηκαν ποτέ, είτε του επεστράφησαν από την αποδέκτρια. Επιστολές που μαρτυρούν μια έντονη ερωτική σχέση, ενώ μέσα στις γραμμές ο Μπετόβεν αναφέρει ακόμη και το ενδεχόμενο του γάμου. Ο μεγάλος έρωτας του συνθέτη δεν αποκαλύφθηκε ποτέ, ενώ έγιναν πολλές εικασίες γύρω από το ποια θα μπορούσε να είναι η γυναίκα που του έκλεψε την καρδιά. Διάφορα ονόματα έχουν κατά καιρούς ακουστεί ως αποδέκτριες. Ανάμεσά τους, η Γιοχάννα Βαν Μπετόβεν – κουνιάδα του συνθέτη με την οποία εθεωρείτο ότι οι σχέσεις ήταν δύσκολες – η Αντονί Μπρεντάνο κόρη ενός διπλωμάτη που έλαβε πολλές επιστολές αγάπης από αυτόν το 1812 και η Τερέζ φον Μπρούνσγουικ. Το πρόσωπο αυτό φυσικά εξακολουθεί να καλύπτεται από μυστήριο. Σιμόν ντε Μποβουάρ προς τον Ζαν Πολ Σαρτρ Σε ηλικία 21 ετών, η Μποβουάρ έγινε η νεότερη καθηγήτρια φιλοσοφίας της Γαλλίας και μπήκε στον κύκλο σπουδών φιλοσοφίας με ιδρυτή το Ζαν Πολ Σαρτρ. Έκτοτε έγιναν δύο εκρηκτικοί εραστές, σωματικά και πνευματικά μέχρι το θάνατο του τελευταίου. Η ερωτική επιστολή της Μποβουάρ που παραθέτουμε εδώ είναι γραμμένη όταν εκείνη ήταν στο Παρίσι και ο Σαρτρ στην Αμερική. Τον παρακαλά να γυρίσει κοντά της, και εκείνος δέχεται….: «Αγάπη μου.. μου είχες πει κάποτε ότι μ’ αγαπάς επειδή με κάνεις ευτυχισμένη (ίσως να μην το θυμάσαι, λες τόσα πολλά ανόητα πράγματα) λοιπόν αυτή την στιγμή θα πρέπει να μ’ αγαπάς πολύ, γιατί μ’ έκανες ακόμη πιο ευτυχισμένη. Υπερκέρασες ακόμη και το πόσο δυστυχισμένο έκανα τον εαυτό μου εξ’ αιτίας σου. Σ’ ευχαριστώ, είναι τόσο γλυκό να σ’ αγαπάει κανείς, σήκωσες ένα βάρος από την καρδιά μου και τώρα αρχίζω πάλι να ταξιδεύω προς το μέρος σου αργά αλλά σταθερά. Η σκέψη να νοικιάσουμε ένα εξοχικό σπίτι μ’ αρέσει πάρα πολύ. Θα είμαι τόσο ευγενική και καλή, θα δεις, θα σφουγγαρίζω το πάτωμα, θα σου μαγειρεύω όλα τα γεύματα, θα γράφω το βιβλίο σου μαζί με το δικό μου, θα σου κάνω έρωτα δέκα φορές κάθε νύχτα κι άλλες τόσες κάθε μέρα, ακόμη κι αν αισθάνομαι λίγο κουρασμένη. Αγάπη μου… είμαι σίγουρη ότι ποτέ δεν έκανες κάποιον τόσο ευτυχισμένο όσο έκανες εμένα. Μπορείς να είσαι περήφανος. Φαίνεσαι πια τόσο κοντά, αν γυρίσω το κεφάλι μου θα σε δω αναπαυτικά ξαπλωμένο στο κρεβάτι μου, μισοκοιμισμένο και ζεστό, μου φαίνεται ότι μπορώ όποτε θέλω, να πάω να ξαπλώσω δίπλα σ’ αυτό το ζεστό και δυνατό σώμα. Το λαχταρώ. Αγαπημένε μου, που είναι τόσο γλυκό να σ’ αγαπώ». Διαβάζοντας κανείς την ερωτική επιστολή της Σιμόν ντε Μποβουάρ στον Ζαν Πολ Σαρτρ, ίσως παραξενευτεί, γιατί πολλοί έχουν την εντύπωση ότι η Μποβουάρ ήταν μια χειραφετημένη και ανεξάρτητη γυναίκα που δεν αφέθηκε ποτέ στον έρωτα και τις εντάσεις του. Παρ’ όλα αυτά, η Σιμόν ντε Μποβουάρ στην προσωπική της ζωή ήταν και εκείνη μια γυναίκα που είχε ανάγκη από έρωτα και αγάπη. Η ένθερμη αλλά εξαρχής αντισυμβατική σχέση τους, υμνήθηκε από πολλούς μοντέρνους διανοητές. Εφαρμόζοντας τις φιλοσοφικές αντιλήψεις του Σαρτρ περί απόλυτης ελευθερίας του ατόμου, δεν παντρεύτηκαν ποτέ, ούτε καν συγκατοίκησαν, πλην συντομότατων περιόδων, δεν τεκνοποίησαν ποτέ, ενώ σύνηψαν πολυάριθμες ερωτικές σχέσεις. Έγιναν το πιο γνωστό αντισυμβατικό ζευγάρι διανοουμένων στον πλανήτη.
” Έρωτας είναι ο παράφορος πόθος δύο σωμάτων και η αγωνιώδης αναζήτηση δύο ψυχών” έλεγε ο Σαρτρ.
“Αν θέλει να ξεχάσει κανείς μπορεί, πρέπει όμως, να θέλει” έλεγε η Σιμόν.
